EVLİYKEN ALINAN MALLAR ÜZERİNE!

Merhaba Değerli Okurlar;

Geçtiğimiz Hafta ihtiyaç sebebi ile tahliye konularına göz atmıştık bu hafta ise evlilik birliği içinde eşlerin kendi uzerine tescil ettirmediği malvarlıklarının durumuna bakacağız;

Evlenirken eşler arasında karşılıklı güven bağı olduğundan eşler evlilik birliği içindeyken birbirlerine

güvendiğinden edinilen malların kimin üstüne yaptırıldığını araştırmıyor, fark edemiyor. İşte bazen

evlilik birliği içindeyken edinilen malları eşlerden biri bir başkasının yani üçüncü bir kişinin üzerine

yapabiliyor. Yargıtay geçtiğimiz günlerde içtihat değişikliğine giderek bu karmaşayı şöyle

sonuçlandırdı. Söz konusu karar şöyle;

“Evlilik birliği içinde alınan ve fakat doğrudan 3.kişi adına tescil edilen mallar mal rejiminin

tasfiyesine konu edilmez.”

( YGHK’ nın 15.02.2022 Tarih 2019/8-805 E. 2022/123 K. Sayılı ilamı)

Bu kararı açıklayabilmek için öncelikle yasal düzenleme ve kavramlara açıklık getirmek gerekir.

Mal Rejimi Nedir?

Medeni kanuna göre mal rejimi şu şekilde tanımlamak doğru olacaktır; eşlerin evlilikleri

esnasında edindikleri mal varlıklarını yönetme, yararlanma, bu mallar üzerindeki tüm tasarruf

haklarının ve mal rejiminin sona ermesi halinde tasfiyesindeki paylaşımın hak ve usullerinin

Medeni Kanunda düzenlendiği kurallar bütünüdür.

Bu Uyuşmazlığı Çözecek Mahkeme Hangi Mahkemedir?

Bu uyuşmazlığı çözmek için görevli mahkeme aile mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise Yetkili

mahkeme ise eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesidir(TMK m. 207).Günümüzdeki

yerleşik uygulamaya göre; eşler arasında mevcut mal rejimi sona erdiğinde mal rejiminin de tasfiye

edilmesi, mal varlığının paylaşılması zorunlu değildir. Eşlerin mal rejimi ile ilgili usulüne uygun

açtıkları bir dava mevcut değilse; aile mahkemesi bu konudaki talepleri kendiliğinden inceleyemez. Mal rejiminin tasfiyesi ile ilgili bir talebin aile mahkemesi tarafından incelenebilmesi için usulüne uygun açılmış bir davanın bulunması zorunludur. Mal rejiminin tasfiyesine yönelik bir davanın esastan

incelenip hüküm kurulabilmesi için; davalardan birinin (Örneğin, boşanma, evlenmenin iptali veya

mahkeme tarafından mal ayrılığına geçilmesine hakim tarafından karar verilmesi) kabul edilerek buna

ilişkin kararın kesinleşmesi zorunludur. Bu özelliğin uygulama yönünden sonucu şöyledir: Boşanma,

evlenmenin iptali veya olağanüstü mal rejimine geçilmesi davalarından birisi açılmış ancak henüz

derdest yani yargılama süreci devam etmekte ise; açılmış bulunan mal rejiminin tasfiyesine yönelik

davalar, devam eden davaların (Örneğin boşanma) sonucunu bekleyecektir. Boşanma, evlenmenin iptali veya olağanüstü mal rejimine geçiş davaları mahkeme tarafından kabul edilir ve bu kararlar

kesinleşirse; mal rejiminin tasfiyesine yönelik davalar da esastan incelenip hüküm kurulabilecektir.

İçtı̇hatın Yorumu

Yargıtay YGHK’ nın 15.02.2022 Tarih 2019/8-805 E. 2022/123 K. Sayılı ilamında aslında şöyle

demektedir; dava dışı üçüncü kişinin mal varlığına yapılan katkı için edinilmiş mallara katılma

rejiminin tasfiyesinden kaynaklanan katkı payı alacağını davacı eş sadece kendisine katkı verilen eşe

karşı ileri sürülebilir. Yeri gelmişken şu şekilde belirtmek gerekir ki; değer artış payı alacağının konusu

katkı sadece diğer eşin mal varlığına yapılan katkıdan ibarettir. TMK m. 219/1’de yer alan “Edinilmiş

mal, her eşin bu mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı ile

değerlendirilir” şeklinde ifade edilene göre edinilmiş mal üç unsurdan oluşur. İlk unsur; edinilmiş mal,

mal rejiminin devamı süresince diğer bir ifadeyle yasal mal rejiminin başlangıcından sonuna kadar olan süreç içinde edinilmiş olmalıdır. İkinci unsur; karşılığı verilerek edinilmiş olmalıdır. Kaldı ki bu unsur aslında edinilmiş mal tanımının en önemli koşuludur, zira bir malın yasal mal rejimi kapsamında

edinilmiş mal sayılması, bu malın ivazlı şekilde elde edilmiş olmasına bağlıdır. Üçüncü unsur ise; bir

eşin edinilmiş malından bahsedilmek için kural olarak o malın mülkiyet hakkına sahip olması gerekir.

TMK’nın 228. maddesinin 1. fıkrası ile 235. maddesinin 1. fıkrası gereğince; eşlerden her biri, diğer

eşin mal rejimi sona erdiğinde mal varlığında hâlen mevcut olan edinilmiş malları üzerinde hak sahibidir. Mal rejiminin sona ermesi anında bir eşin mülkiyetinde bulunmadığı hâlde; bazı mal varlığı değerleri, ancak Türk Medeni Kanun’un “Eklenecek değerler” başlıklı 229. maddesi hükmünü karşıladığı takdirde eşin edinilmiş mallarına eklenebilir. Bu hükme göre; eşlerden birinin, mal rejimi sona ermeden önce bir yıl içinde eşinin rızasını almadan olağan hediyeler dışında yaptığı karşılıksız kazandırmaları ile mal rejiminin devamı süresince eşinin katılma alacağını azaltmak kastıyla yaptığı devirler, o eşin edinilmiş mallarına eklenecek değerler olarak kabul edilmiştir. Bu istisnai hüküm dışında, mal rejiminin sona ermesi anında, bir eşin mülkiyetinde bulunmayan, ya da eşin bir sınırlı ayni hak nedeniyle zilyetliğinde bulunan malların “edinilmiş mal” olup olmadığına bakılamaz, çünkü bu hâlde eşin mülkiyet hakkının varlığından söz edilemez. Dolayısıyla mal rejimi tasfiyesine konu edilemez.